Op donderdag 21 juli 2022 is in het Bevrijdingsmuseum Zeeland het diorama over Schouwen-Duiveland in de tweede wereldoorlog officieel onthuld door burgemeester Jack van der Hoek. Daarmee is het verhaal van Schouwen-Duiveland toegevoegd aan de presentatie van het museum en is de Zeelandcirkel rond. Klik hier voor een foto van de  opening.

In 2020 was het 75 jaar geleden dat Schouwen-Duiveland werd bevrijd. Dit gegeven was aanleiding in de Nieuwe Kerk te Zierikzee de tentoonstelling ’Schouwen-Duiveland Bevrijd !’ te organiseren. Na de bloedige slag om de Schelde was begin november 1944 heel Zeeland bevrijd … behalve Schouwen-Duiveland! Het eiland beleefde één van zijn donkerste en moeilijkste perioden met de gruwelijk executie door ophanging van tien verzetsmensen in Renesse als dieptepunt.

Eindelijk, op 7 en 8 mei 1945 werd Schouwen-Duiveland door de Engelsen bevrijd. Tijdens de uitwerking van de tentoonstelling Schouwen-Duiveland Bevrijd! is het manuscript van een piloot van een Engels zweeftoestel naar voren gekomen. De naam van de glider pilot is Bernard Black. Op 18 september 1944 heeft Bernard zijn Airspeed Horsa door turbulentie moeten loskoppelen en aan de grond gezet in de buurt van Nieuwerkerk. Als onderdeel van een armada van 1500 vliegtuigen, waaronder een groot aantal zweefvliegtuigen getrokken door bommenwerpers, waren ze onderweg naar Arnhem voor de operatie Market Garden. Samen met zijn copiloot Phil Hudson en de Nederlandse commando in Engelse dienst Herman de Leeuw heeft hij 4 maanden ondergedoken gezeten op het eiland op diverse locaties.

Het manuscript van Bernard Black is op Schouwen-Duiveland bij een aantal insiders bekend. Een aantal keren is eruit geciteerd in geschiedkundige analyses en delen van zijn manuscript zijn verwerkt in een aantal boeken over de gebeurtenissen in het laatste oorlogsjaar van Schouwen-Duiveland. Vooral de beschrijving van Bernard Black van de gebeurtenissen in december 1944 op de zeedijk bij Zierikzee, waarbij zeventien personen door de geallieerden vanaf Noord-Beveland zouden worden opgehaald is vaak geciteerd. Onder deze zeventien bevinden zich de zogenaamde ‘Tien van Renesse’. Bernard Black was één van die zeventien. De beschrijving van Bernard Black hoe ze door het verzet bij nacht en ontij zijn verzameld en op het juiste tijdstip naar de dijk gebracht is fascinerend. Wat ging er mis? Wat werd de Tien van Renesse noodlottig?

Het manuscript van Bernard Black bevat veel meer. Het geeft een beeldende indruk van de moed van de vele honderden jonge mannen die met weinig training achter de stuurknuppel van een groot zweeftoestel gingen zitten op weg naar Oosterbeek bij Arnhem. Het geeft een inkijk in de leefomstandigheden in het desolate en verdronken Schouwen-Duiveland in het laatste oorlogsjaar. Het verhaal leest als een thriller. Het verhaal is feitelijk en erg nauwkeurig in de beschrijving van mensen en omstandigheden. Hier en daar komt de typische onderkoelde Engelse humor naar voren.

Vanzelfsprekend is contact gezocht met de families van piloot Bernard Black en copiloot Phil Hudson. Allereerst is aan de familie van Bernard Black toestemming gevraagd het manuscript te mogen vertalen en als boek uit te geven. Van Trevor en Teresa Shuttleworth, die het nalatenschap van Bernard Black beheren, en van zijn dochter Susan Black is die toestemming gekregen. Dat al zijn werk om het manuscript te maken nu opnieuw rendeert en het toegankelijk wordt gemaakt voor educatieve doeleinden en voor de bewoners van Schouwen-Duiveland spreekt tot hun verbeelding. Zoals Bernard het in zijn eerste hoofdstuk aangeeft: “Het sluimerende verlangen anderen te informeren over hoe het werkelijk is geweest”.

Er zijn niet zo veel ooggetuigenverslagen van wat er is gebeurd in het laatste oorlogsjaar en vooral wat er is gebeurd op de dijk bij Zierikzee. Het manuscript van Bernard is één van deze verslagen. Zijn beschrijving van wat er gebeurd is op 7 en 8 december 1944 bij de vluchtpoging van zeventien mensen van Schouwen naar bevrijd Noord-Beveland is van groot belang. Tien van deze groep zijn door de Duitsers ter dood veroordeeld en publiekelijk opgehangen in Renesse. Deze afschuwelijke moord op de ‘Tien van Renesse’ is voor velen nog steeds een open wond. Het manuscript van Bernard Black verdient een eigen plaats als boek. Nieuwe generaties en bewoners van het eiland kunnen zo kennis nemen van het bijzondere avontuur van een Engelse piloot van een zweefvliegtuig, een Glider Pilot.

In de film ‘De Slag om de Schelde’ is één van de hoofdrolspelers de Engelse glider pilot William. William komt neer op Schouwen-Duiveland, duikt onder en ontsnapt uiteindelijk naar het deel van Zeeland. Hij sluit zich aan bij de Canadezen en raakt verzeilt in de veldslag om de Sloedam. Deze verhaallijn is één op één geïnspireerd door het manuscript van Bernard Black. In werkelijkheid is William – Bernard Black. In de spectaculaire trailer van de film is de noodlanding van het zweeftoestel weergegeven. Voor deze opnamen is het zweeftoestel van Bernard Black nauwgezet nagebouwd. De opnamen zijn gemaakt in een overstromingszone van de rivier de Schelde in België.

Na de opnamen is het toestel geschonken aan het museum “Bevrijdende Vleugels” in Best Noord-Brabant. Daar is het toestel met originele instrumenten uitgerust. Het verhaal van de rol van de glider pilots in de operatie Market Garden wordt in dit museum op ware grootte met originele vliegtuigen uit de tweede wereldoorlog zichtbaar gemaakt. Dit museum is een echte aanrader voor geïnteresseerden in de tweede wereldoorlog. Klik hier voor een indruk van het verhaal van het museum “Bevrijdende Vleugels”.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Op 21 juli 2022 is het Schouwen-Duiveland diorama in het bevrijdingsmuseum Zeeland officieel geopend door de burgemeester van Schouwen-Duiveland Jack van der Hoek. Met dit diorama wordt is het verhaal van Schouwen-Duiveland toegevoegd aan de presentatie van het Bevrijdingsmuseum Zeeland.

 

 

 

 

 

 

Bekijk hieronder de trailer van de Slag om de Schelde

Het boek Schouwen Koorts staat geregistreerd onder:
ISBN 978-90-71937-99-6
NUR 689

Lees ook het artikel in de PZC van 19 oktober 2020
Lees ook het artikel in de PZC van  28 februari 2021
Lees ook het artikel in de PZC van 12 juli 2021

Wilt u meer informatie stuur een bericht naar: info@vriendenerfgoedzierikzee.nl

De uitgifte van het boek wordt naast de Erfgoedvrienden mede gesponsord door:

Particuliere gift Dhr. Ph. Delfgaauw.
Nutsfonds Zierikzee
Zeelandia Cultuurfonds
Rabobank Oosterschelde
Vereniging Musea Schouwen-Duiveland