Samenwerking met het museum Galleria Nazionale Palazzo Spinola
De Erfgoedvrienden hebben in 2022 een samenwerking ontwikkeld met de organisatie van het museum Palazzo Spinola in Genua. De reden is dat op het plafond van de salon op de eerste verdieping fresco’s zijn aangebracht waarop de Zeeslag op de Gouwe voor de poorten van Zierikzee zijn afgebeeld. Informatie over dit Palazzo en de fresco’s en de onderwerpen van samenwerking worden hierna weergegeven.

Reinier Grimaldi
Reinier Grimaldi wordt in 1267 in Genua geboren. De machtige familie Grimaldi wordt na een machtsovername uit Genua verbannen. Reinier Grimaldi volgt zijn neef Francesco Grimaldi naar Monaco. Francesco vermomt zich als monnik en krijgt zo op 8 januari 1297 toegang tot het fort op de rots van Monaco. Dit fort is in handen van de stadstaat Genua. Reinier Grimaldi volgt zijn neef op de voet en doodt met zijn zwaard de bewakers. Zijn soldaten bezetten de vesting. Zo, door een list, grijpen de Grimaldi ’s de macht over Monaco. Reinier wordt de eerste soevereine heerser van Monaco.
In 1304 krijgt hij de leiding over een gecombineerde Franse en Hollandse vloot en wint de zeeslag op de Gouwe bij Zierikzee. Na de gewonnen zeeslag op de Gouwe in 1304 krijgt Reinier Grimaldi van koning Filips de Schone de titel Admiraal van Frankrijk.

Galleria Nazionale di Palazzo Spinola
Het Palazzo Spinola is een paleis in het historische centrum van Genua. Het is onderdeel van de 42 Paleizen in Genua die gezamenlijk zijn geregistreerd als UNESCO Werelderfgoed. Het paleis is nu eigendom van het Ministerie van Cultuur, Erfgoed en Toerisme en heeft de status van ‘Galleria Nazionale’, wij zouden zeggen Rijksmuseum. Francesco Grimaldi, een nazaat van admiraal Grimaldi van de Zeeslag op de Gouwe in 1304, had de nodige bezittingen in Genua. Hij bepaalde dat er een nieuw paleis moest komen op de middeleeuwse fundamenten van de gebouwen van de Grimaldi’s in Genua. In 1593 werd begonnen met de bouw en in 1599 was het paleis gereed. In twee zalen op de eerste verdieping van het paleis werden op het plafond fresco ’s aangebracht. Ze zijn enkele jaren na de oplevering van het paleis geschilderd door de beroemde Italiaanse frescoschilder uit die tijd, Lazzaro Tavarone.

De Fresco’s van Lazarro Taverone
Hij schilderde een belangrijke historische gebeurtenis ter ere van de Grimaldi dynastie. Het betreft de Zeeslag op de Gouwe in 1304. Lazzaro Taverone schilderde de fresco ‘s in de stijl van die tijd, de late renaissance. Ten opzichte van de middeleeuwen hebben belangrijke ontwikkelingen hun intrede gedaan zoals de drukpers, papier, en buskruit. De fresco ’s geven een interessante Italiaanse kijk op de zeeslag op de Gouwe. De licht-bruin oker gekleurde galeien van Reinier Grimaldi steken helder af tegen de donkerbruine koggeschepen van Gwijde van Namen. Verschillende vaandels zijn afgebeeld zoals de Vlaamse zwarte leeuw op geel doek en de Franse lelies op blauw doek. De kleding van de soldaten en aanvoerders is in renaissance stijl. Naast middeleeuws wapentuig zoals kruisbogen zijn ook geweren en kanonnen te zien. In de tweede wereldoorlog werd het gebouw getroffen door een bom. Het plafond raakte daarbij beschadigd en een deel van het middenpaneel kon niet meer worden gered. Op de fresco’s zijn in chronologische volgorde de volgende taferelen te zien:

Links: De aankomst van de geallieerde Frans – Hollandse vloot in de noordelijke mond van de Gouwe. Door de figuren op de voorgrond ontstaat een grote dieptewerking. De figuren kunnen poorters van Zierikzee zijn die vanaf de transen uitkijken naar het komende spektakel. De bedijkingen van het eiland zijn gestileerd, bijna kubistisch, afgebeeld.
Rechts: De zeeslag is in volle hevigheid ontbrand. De vaandels van jonker Willem en van admiraal Grimaldi zijn te onderscheiden. De roeiers op de voorgrond geven een grote dieptewerking. In het landschap zijn diverse eilanden, dorpen en steden afgebeeld.
Boven: Afbeelding van het moment suprême in de zeeslag. Nadat de kogge van Gwijde de galei van Grimaldi heeft geramd schieten Hollandse en Franse soldaten met kleinere vaartuigen te hulp. De kogge van Gwijde wordt geënterd en Franse en Hollandse soldaten klimmen aan boord. Na een bloedig gevecht wordt Gwijde van Namen gevangen genomen.
Onder: De Zeeslag is gewonnen. Vlaamse soldaten slaan op de vlucht. Voor de stadsmuur van Zierikzee zijn de Vlaamse kampementen te onderscheiden. Zierikzee is als een sterke ommuurde vesting afgebeeld.
Midden: De overwinnaar Reinier Grimaldi is groots afgebeeld. Hij zit op een strijdwagen getrokken door twee paarden en is op weg naar de stadspoort voor de feestelijke intocht in bevrijd Zierikzee. Achter de strijdwagen is de verslagen Vlaamse aanvoerder Gwijde van Namen afgebeeld met een aantal van zijn gevangen genomen soldaten.

De fresco’s overleven WOII
In de Tweede Wereldoorlog viel in 1943 een geallieerde bom op het Palazzo Spinola. Het gebouw had aanzienlijke schade en ook de fresco’s in de salon op de eerste verdieping raakten zwaar beschadigd. Met name van het middendeel waren delen van het beschilderde pleisterwerk naar beneden gevallen. De Fresco’s zijn daarna gerestaureerd maar het middendeel kon niet meer in zijn complete glorie worden hersteld.

Informatiebord
Bezoekers van het Palazzo en de salon met de fresco’s kregen in het museum geen informatie over de betekenis van de fresco’s. Dat is veranderd. Een voorstel van de Erfgoedvrienden om een informatiepaneel aan te brengen met een verklaring in het Italiaans, Nederlands en het Engels is door de Galleria Nazionale overgenomen. Klik hier om het paneel te bekijken

Driedimensionale opnamen
In opdracht van de Erfgoedvrienden en met volle medewerking van het museum heeft het fotografisch bedrijf MatteoZin opnamen gemaakt van de zaal en de fresco’s. Klik hier om deze opnamen te bekijken.