Erfgoed Zeeland (EZ) geeft vorm aan publieksarcheologie. Doel is meer mensen te betrekken bij archeologie door op een wetenschappelijk verantwoorde manier participatie in archeologie vorm te geven. Aan de Stolpweg in Nieuwerkerk is een archeologische vindplaats bekend en die werd in 2025 geselecteerd in het participatie programma. De Stichting Vrienden Erfgoed Zierikzee (SVEZ) verleent hand en hand-en-spandiensten aan EZ om dit onderzoek mogelijk te maken.
De vindplaats werd bekend bij EZ in 2014. Bij het aanleggen van drainage op een akker kwamen fragmenten van baksteen boven. Op de akker, die ter plaatse een beetje rood kleurt, zijn veel fragmenten van kloostermoppen te vinden De boer groef een kijkgaatje van ongeveer een vierkante meter om te zien wat er in de grond zat. Een bakstenen fundament werd zichtbaar en die vondst werd gemeld werd bij EZ.
Op basis van de spreiding van baksteenfragmenten was de conclusie dat er een fundament van ongeveer 35 bij 45 meter vlak onder de bouwvoor verwacht wordt. Een fragment van een baksteen werd op grond van de afmetingen gedateerd in de 13e eeuw. Enkele aardewerkfragmenten, opgeraapt door de grondeigenaar, werden gedateerd in de 14e eeuw. Er waren ten tijde van de waarneming geen historische aanwijzingen wat dit voor een gebouw is en wie de bouwers of eigenaren waren. De spreiding van de baksteenfragmenten wijst op een gebouw met een omtrek van 21 / 32 meter bij 44 / 46 meter. Een gebouw van die omvang, opgetrokken in de 13e eeuw, zou op een voornaam gebouw wijzen, zoals een kasteel.
Locatie van het Archeologisch Onderzoek
De locatie van het onderzoeksgebied ligt vlak bij de loop van de Gouwe, een belangrijke en strategische verbinding in de late middeleeuwen. De geologische gegevens en de historische kaarten laten zien dat de locatie een verhoogde ligging had op een nu hoger gelegen gebied waar ooit kreken liepen. De verhoogde ligging aan twee waterlopen, met verbinding naar de Steenzwaan en de Gouwe maken dit wellicht tot een strategisch interessante locatie.
In historische bronnen is tot nu toe geen expliciete aanwijzing gevonden voor een kasteel van een ambachtsheer op deze plek. Ook de historische kaarten geven geen expliciete aanwijzing. Eind 13e eeuw werd het vierkante kasteel kasteel geïntroduceerd, met name door Floris V die een aantal dwangburchten liet bouwen.
We zijn erg benieuwd of het raadsel van het kasteel van Nieuwerkerk kan worden opgelost.
Tekening van een dwangburcht eind 13e eeuw gebouwd door Floris V.
Op 18 november 2025 is het veldonderzoek afgerond met het graven en onderzoeken van een drietal profielputten. Hierna een sfeerbeeld.
